CANNES 2018 EP. 8: CHEWBACCA VISTE DE GALA NUNHA BOA XORNADA PARA O CINEMA DE XÉNERO

Erguémonos esta mañá cunha boa dose de cinema de xénero da man de David Robert Mitchell, o autor de It Follows (2014), que presentou na Croisette Under the Silver Lake (2018). Filme de claro aire cool e coa vontade de sorprender, preséntanos un mozo obsesionado coa cultura pop que vive nun bloque de apartamentos en Los Angeles e que semella pasar os seus días inmerso nas distintas doses desa cultura que consume ávido e espiando ás veciñas cuns prismáticos dende a súa ventá, nuns planos que remiten directamente a Rear Window (Alfred Hitchcock, 1954). Cando a súa veciña desaparece, decide buscala no labirinto paranoico que constrúe ao seu redor, impactado pola lectura do fanzine Under the Silver Lake.

As paredes do piso deste rapaz son unha declaración de intencións. Non só hai cartaces de varios filmes de Hitch, tamén de Tod Browning ou doutras clásicos do cine noir e fantástico de serie B. Nestes códigos se move o filme, expandindo o impacto da cultura pop á música, os videoxogos ou a banda deseñada. De feito, as páxinas dese fanzine ben as podería ter escrito e debuxado Charles Burns, un estilo que se traslada a todo o filme, nunha investigación en torno a un código oculto que o levará á rapaza perdida e que se descifra a través de temas musicais, anuncios nas estradas e nos dorsos das caixas de cereais. É como se o pop art se fixese narrativo e se expandise ao longo de máis de dúas horas de hedonista recreación sobre a cultura na que nos asentamos.

O filme é longo e un tanto grandilocuente, máis está claro o talento de Mitchell para filmar un noir posmoderno dende as ruínas da herdanza de Hollywood. Por estar gravada nunha cidade como Los Angeles, que se explora a xeito de espazo mitolóxico ou, mais ben, mitificador, e no eido do mundo do entretemento, a fita remite en certa medida a Mulholland Drive (David Lynch, 2001), só que cunha vea máis lúdica que a convertiría nunha curmá lonxana de Gregg Araki e Richard Kelly.

Dentro dos códigos agochados na cultura pop que figuran na trama conspiratoria de Mitchell, destaca o uso sexualizado da muller, linguaxe á que se adhire con ironía, recordándonos a lección de Laura Mulvey sobre a ollada falocéntrica do cinema clásico, en especial no de xénero, no que a figura da muller, coma é o caso de Under the Silver Lake, serve como detonante e obxectivo da trama, amais de como obxecto da pulsión masculino, o espectador no que se pensa.

Bi Gan confírmase coma un dos mellores directores de Asia

Outro filme que pretende actualizar o xénero negro é Long Day’s Journey Into the Night (2018), o seguinte do chinés Bi Gan logo do seu esplendoroso Kaili Blues (2015), onde alcanzaba cotas na dilatación temporal e no uso das elipses que se intensifican nesta fita. O director artístico Thierry Frémaux ve en Bi Gan a herdanza de David Lynch e Hou Hsiao Hsien, e nesta ocasión imos tomarlle a definición prestada porque é xusta.

A película colle tamén o estereotipo do xénero do detective na procura dun amor perdido e, a través dos clichés do noir, desenvolve unha reflexión metacinematográfica sobre como funcionan as imaxes da memoria e os soños. Dise nun momento da metraxe que sabemos que o cinema é ficción, mais nos recordos mestúrase a mentira coa realidade. Este é o melancólico drama do protagonista, que xa non recorda con claridade a súa relación con esa muller nin como debe buscala. Mais hai algo intuitivo que, como nas novelas do mellor Raymond Chandler (aínda que isto é máis Thomas Pynchon), fai que dalgunha forma todo encaixe ao final, deixándonos ao tempo nun mar de dúbidas, que é o interesante.

Neste confundir o onírico co real e no uso de misteriosos obxectos que se intercambian os personaxes, coma un caderno verde que pasa de mans a mans e do que nunca coñecemos o seu contido, ou unha antiga foto dunha muller cuxo rostro foi queimado ata quedar irrecoñecible, é onde Bi Gan se irmanda con David Lynch. De Hou Hsiao Hsien toma o ton melancólico e ese gusto pola dilatación temporal que chega ao seu cumio no último plano secuencia da película, de máis de 40 minutos de duración e feito en 3D, cunha execución milimétrica, rodado na falda dunha montaña a tres niveis. Nunca viramos nada igual na historia do cine. Xa só por este plano, o filme debera ser recordado.

Xa por último, tamén nos remite a relación da parella, pola súa melancolía e os saltos temporais, á que Wong Kar Wai desenvolvía en Deseando amar (2000) e 2046 (2004). Non están mal as referencias, verdade? Atención con Bi Gan. Coa súa curta idade, xa é un dos máis grandes realizadores asiáticos.

Solo, a Iron Man de Lucasfilm

O filme de xénero que máis chegou aos medios de todo o mundo onte foi Solo: A Star Wars Story (Ron Howard, 2018). Debido ao cambio de directores no medio da produción, e vista a mala experiencia previa con Rogue One: A Star Wars Story (Gareth Edwards, 2016), que parecía cosida cos retallos de dúas visións distintas e cheira a ton trascendente insufrible, iamos preparados para outro descalabro. O filme de Ron Howard adoece dos mesmos problemas de produción, mais logra agochalos coa practicidade do bo artesán que é.

O filme céntrase en como Han escapa do seu planeta natal, Corellia, onde vive coma un escravo, para procurar a súa liberdade e aventuras nas estrelas. Na primeira delas coñece a Chewbacca, Lando Calrissian e algunhas caras novas.

Non saberemos xa que é resultado da man de Howard e que pertence á visión orixinal de Phil Lord e Chris Miller. O certo é que a película, na súa contención, agocha un animal salvaxe nunha xaula de ouro. Tomando a herdanza do western como referencia, non ten outra pretensión que construír un produto entretido. Pero hai secuencias, como un asalto ao tren coreografado de xeito moi imaxinativo, ou a estrambótica carreira de Kessel (loado Yoda, nisto non meteron a pata), nas que se permite soltarse a melena. Outras que deberan ter sido ben importantes, como a partida de Sabacc na que Han gaña a Lando o Falcón Milenario, resólvense sen graza nin tensión algunha.

O ton xeral da película é esa calma chicha amable que non toma riscos de cara as grandes audiencias, mais tampouco desagrada. Déixase ver coma un entretemento prefabricado pero bonito, no que se agochan múltiples referencias ao universo expandido que arrincarán continuos sorrisos ás que, coma min, medramos cos videoxogos, cómics, novelas, xogos de rol, xoguetes e demais elementos desta ficción construída nas mentes dos fans durante moito tempo. Eu xa vexo, como mínimo, dúas posibles historias de Star Wars nunca levadas ao cinema derivadas desta, e de seguro que en Lucasfilm ven moitas máis. Así, Solo debera funcionar como a punta de lanza dun universo metatextual similar ao que se vén desenvolvendo en Marvel. Solo é a Iron Man (Jon Favreau, 2008) de Lucasfilm. Temos Star Wars para rato.

A xornada completouse co filme a concurso En guerre (Stéphane Brizé, 2018), que conta unha folga na que as traballadoras resistiron durante tres meses a presión da empresa antes do peche. É unha película de corte social e militante cortadas polos parámetros clásicos do xénero, ben empaquetada, pero sen ningún interese cinematográfico. Máis plana que a meseta castelá.