Curtocircuíto 2022: Supernova

Abismo, de Rubén Suárez

Abismo, de Rubén Suárez

Dentro da programación de Curtocircuíto, Supernova é unha sección que sempre aplaudirei e que deberían adoptar moitos festivais de cine que pretendan deixar espazo para todas esas obras que están a medio camiño entre o profesional e o amador. En varios dos títulos de crédito das pezas seleccionadas no encontro compostelán observamos como os nomes se repiten, un bo síntoma de que o audiovisual nace do compañeirismo e da amizade. “Hoxe por min, mañá por ti”. Isto é algo máis importante e bonito do que parece. Supernova é un benvido lugar de encontro para novas cineastas que empezan a experimentar co medio. Este ano, asistimos a unha sección algo irregular, hermética e un tanto fría, onde o intimismo e a introspección cobran protagonismo unha vez máis, algo que ao espectador avezado de Curtocircuíto xa non debera sorprenderlle. Sen dúbida, segue sendo unha sección NECESARIA. Si, en maiúsculas: NECESARIA. Imos afondar un pouco nas pezas presentadas nesta edición.

Comezamos con Abismo, de Rubén Suárez. Na curta atópamos a un rapaz prisioneiro dun trauma que non lle permite avanzar. Cunha fotografía cincenta e unha metraxe algo dilatada, a peza intenta transitar entre varios xéneros como o terror e o drama máis intimista. Coquetea co fantástico para falar dun pesadelo real e tanxible e logra saír airoso, mais a mistura de xéneros embarra algo o ritmo do relato e rompe moitas veces a acción ao non resultar tan orgánico o paso entre uns e outros. Os cambios son algo precipitados e bruscos, aínda que non deixa de ser unha obra desfrutable, coas carencias normais das primeiras producións, pero cuns destacados efectos visuais en sintonía coa historia e unha clara e benvida vontade de estilo.

Continuamos cunha peza que tamén fala de prisións e traumas, aínda que neste caso con connotacións moi distintas. Manifesto, de Eire Cid, é a curta con máis personalidade da sección e tamén na que se deixa ver unha coidada estética e fotografía. A protagonista é unha rapaza chea de medos impostos que a fan vivir nun cárcere interno froito dun construto social que lle nega o dereito a parar. Ela cuestiona inxustamente a súa imaxe e ritmo de vida para chegar a un clímax, cheo de rabia ben canalizada, onde a curta rompe a cuarta parede para falarnos da liberación da muller. A obra xoga con distintos formatos con acerto e seguridade, aínda que nada que non viramos antes similar ao que fai Xavier Dolan na angustiosa Mommy (2014)—. Manifesto é unha curta cun bo ritmo, que malia acontecer case completamente nun único espazo, sabe empregalo á perfección adornándose cunha dirección de arte que tamén brilla con luz propia.

En Carlos foi vivir ao mar, de Fernando Areal, atopamos outros cárceres e un personaxe que tamén parece estar pechado, aínda que aquí de forma voluntaria, nunha soa localización afastada de todo. Non é un filme emocional, aínda que quizais non pretende selo. A atmosfera desta peza está moi ben conseguida e ten algo especial esa narrativa morna que sabe tomarse o seu tempo para cociñar todos os seus elementos. A monotonía, o devagar do personaxe, esas rutinas trazadas mil veces, en vez de reiterar, inciden e axudan a construír tensión e transmitir pesadume. Xérase unha falsa sensación de quietude que incendia o relato para levalo a un lugar onde parece que existe unha ameaza invisible e onde calquera cousa pode acontecer. O ambiente é poderoso e existe un misterio latente que vive grazas ás imaxes dunha fotografía contrastada e que tira sabiamente cara ao azul. Un mar embravecido ao fondo parece reflectir o refluxo interno dun protagonista tranquilo e calculador que lembra por momentos ao personaxe de Antonio De La Torre en Tarde para la ira (2016), e igual que no filme de Raúl Árevalo, nalgún momento a calma estoupa, prodúcese a tormenta e as ondas gañan altura.

Pola contra, Breogán Xague, en Para ver o mar ás veces é mellor pechar os ollos, abre o seu filme cun mar en calma e desenfocado. A súa proposta íntima e críptica non chega a transcender e queda en terreo de ninguén. É de recoñecer a súa aposta, o seu salto ao baleiro, a intención de experimentar e de buscar diálogo entre as imaxes, pero antolláseme un prototipo de algo que non sei moi ben o que é nin a onde podería chegar. Hai algo valente nela, algo co que non acabo de conectar pero que podo recoñecer como unha semente nunha terra húmida e propicia que está a piques de crecer e comezar a dar os seus froitos nun futuro.

Manifesto, de Eire Cid

Manifesto, de Eire Cid

Sedimento, de Noa Costas, nace e quere ser unha fermosa aínda que xélida homenaxe da cineasta á súa avoa. A historia que nos conta a directora, ese soño que ten no que a súa avoa volve de entre os mortos para unha última cea en familia, é incrible e chea de posibilidades. O material de base é moi bo, pero o camiño elixido é demasiado introspectivo. As imaxes estáticas, aínda que gozan de simbolismo e intención, xunto coa obriga de ler o relato, adormecen e estiran moito una narrativa bidimensional pero pobre. Non hai unha conexión clara nesa pantalla dividida entre imaxes e texto. Non hai un diálogo natural que xustifique a presenza de ámbolos recursos. Non sinto orgánica a peza, senón máis ben forzada e distante.

Por outra banda, en DEMASIADO*JOVEN*PARA*MORIR, de Víctor Soho, tamén asistimos a unha especie de homenaxe a unha amizade orquestrada cun sen fin de cores adulteradas, chispazos que poden deixarnos catatónicos e deformacións para nada sutís das imaxes. Crea un mundo tan particular como hermético e indolente, que nos sacude e devolve á beira se queremos entrar nel, complicando o feito de conectar con esa dor existencial que quere transmitir a peza. O autor encárgase dende os primeiros segundos de deixarnos fóra dela, agobiándonos cun galimatías de imaxes e rimbombantes cores que semellan máis unha escusa que unha razón. Tampouco axuda unha voz agresiva e perdida nas súas propias queixas como unha buxaina atascada no infinito. Ao final todo parece un arrebato adolescente que, máis que reflexionar, cuspe o que leva dentro, algo un tanto desconcertante. Aínda así, a integración dalgúns efectos crea imaxes interesantes que funcionan como pequenas illas dentro dese discurso visual algo excesivo pero no que si se intúe certa orde no caos.

En O que queda, de Alejandro Rodríguez, atopamos a un cineasta sen medo á exposición, que regala unha obra para o recordo, e nunca mellor dito, xa que a peza fala de como construímos a nosa memoria na actualidade, nun mundo que vive na ditadura da imaxe e xeramos contidos case sen querer. Ante toda esta vertixe e fluidez visual, a imaxe perde o seu valor e a democratización na que se asenta hoxe é unha arma de dobre fío. Estamos nunha época na que esta saturación de imaxes, moitas veces feitas sen intención, azarosas, precisan sempre dun contexto para pódelas situar, sen o cal poden non significar nada. O que queda é unha reflexión que mergulla no persoal para transmitir algo universal, que saca épica do cotián e alumea cunha voz certeira e que dirixe unha narración dinámica que nunca se atasca. Nove minutos que saben a pouco e deixan un pouso importante. Un nome a seguir.

Supernova volve un ano máis a cumprir o seu cometido de dar voz e ser plataforma de difusión, ofrecendo unha sección na que, aínda que botamos en falta outras exploracións máis abertas e accesibles, xéneros máis diversos, consegue trazar un mapa das inquedanzas autorais dos novos cineastas galegos, con obras bastante diferenciadas entre si, pero con certo fío condutor que as fai camiñar, dalgunha forma, xuntas.

O que queda, de Alejandro Rodríguez

O que queda, de Alejandro Rodríguez

Comments are closed.