ELLE, de Paul Verhoeven

Elle (Paul Verhoeven, 2016)

Elle (Paul Verhoeven, 2016)

A imaxe coa que o autor neerlandés Paul Verhoeven abre a súa última película (ata o momento), Elle, resulta bastante significativa en canto ao que este nos quere contar e como desexa facelo. Tralo fundido a negro dos títulos de crédito vemos, sen solución de continuidade, os momentos finais dunha violación e, posteriormente, trala fuxida do agresor, a reacción da vítima que, sorprendentemente tranquila, recompón as súas roupas e fai limpeza dos restos da loita. Queda claro que o director de Starship Troopers está menos preocupado do acto violento en si, como manifestación da agresividade social ou como mostra dos remanentes da dominación machista, que a actitude de quen sofre dito acto: o que importa non é ser vítima senón a decisión de non convertirse nunha delas.

Este xogo de poder, este cambio de roles que se establece entre reo e verdugo non é, nin moito menos, unha novidade nas formas narrativas de Verhoeven. Chega con lembrar a oitentera Flesh and Blood (1985) na que unha traizoada Jennifer Jason Leigh remata intercambiando os roles cun sorprendido Rutger Hauer. O asaltante asaltado renunciaba ao acto ante a efusividade da presunta mártir, do cordeiro que ante o altar negábase a aceptar o seu papel.

elle-cannesParece obvio que esta forma de interpretar unha agresión sexual define moito máis feito como un acto político, en canto a quen exerce o poder sobre quen, que un meramente sexual. Algo que encaixa plenamente co noso home quen, nas súas propias palabras, “nunca deixou de facer cine político”. O lapso do seu paso polo cine USA non sería desta forma tal hiato, senón un reaxuste das súas inquietudes aos moldes xenéricos hollywoodienses. Como cabe interpretar se non é a sí a famosa secuencia do interrogatio en Basic Instict (Paul Verhoeven, 1992)? De novo unha personaxe feminina subvertindo o rol da indefensión, de novo a presunta fraxilidade empregada como arma para fusilar o statu quo previo. Puro Verhoeven en definitiva.

Por seguir coa Catherine Tramell de Basic Instict, ou, mellor, do seu reflexo na Michèle Leblanc de Elle, hai que destacar en ambas a existencia dun pasado traumático, máis ou menos revelado, que axuda a reforzar a súa impasibilidade ante o shock. De feito o paso polas súas vidas do que se revela en ambos filmes remata por ser unha sorte de reforzo de carácter, unha reafirmación dun “eu” que nalgún momento foi disperos. Para axudar a conseguilo nesta última cinta ninguén mellor que asombrosa Isabelle Huppert, capaz de facer un arte da inexpresividade. Quen se non a actriz trala Jeanne de La Cerèmonie (Claude Chabrol, 1995) ou a Erika de La pianiste (Michael Haneke, 2001) para convertir en ilexibles cada unha das accións de Michèle? Huppert reafirma unha vez máis o seu pacto co misterio e nós caemos vítimas, esta vez si, dese incomprensible feitizo.

Comments are closed.