OS FESTIVAIS DE CINEMA EN COREA DO SUR: UNHA CRÓNICA SOCIAL
Cando un se prepara para ir a un festival de cinema conta con pouca información: algunhas películas veñen precedidas de éxito noutros festivais, doutras non nos interesa tanto a película como a Guest Visit (presenza do director e staff durante a proxección e posterior diálogo co público) e da gran maioría, por ser estreas ou obras de directores noveles, non se ten máis información que a que se presenta no catálogo. Desta maneira un estuda a programación o mellor que pode e, nun exercicio de enxeñaría case malabarista, organízase un primeiro programa do que quere ver.
Esta etapa de estudo previo para o BIFF, dada a súa magnitude, foi longa e involucrou un enerxético intercambio de mails e mensaxes pedindo e dando recomendacións. Nin falar de tentar elixir as 4 películas que veremos por día (aproximadamente 100 proxeccións diarias e até 31 simultáneas).
Unha vez que comeza o festival atopámonos con colegas e intercambiamos programas. Un ten información sobre algunha película que o outro descoñece e viceversa. O noso programa sofre o primeiro cambio. Case nunca se chega a ver a última película do día (que adoita ser sobre as 8 pm) porque coincide con algunha festa onde, por certo, coñeceremos a directores e actores que promocionarán o seu filme e, dependendo como, é moi probable que ese encontro resulte nun novo compromiso para asistir a unha. Outra modificación do programa orixinal.
Nos festivais de cinema en Corea hai dous niveis de festas: ás que asistimos porque todo o mundo sabe sobre o evento e as outras. As máis divertidas. As festas importantes que, se coñecemos á persoa adecuada ou estamos nun lugar máis ou menos privilexiado na cadea de rumores e transcendidos podemos decatarnos onde se levarán a cabo e asistir. Con todo, toda festa ten segunda rolda e é aí onde se pon interesante. De ano a ano os sitios non adoitan cambiar moito así que hai que estar atento porque é neste tipo de reunións onde os festivais teñen a súa parte máis interesante e onde as verdadeiras charlas sobre cinema, desde as máis variadas perspectivas e visións, ocorren. E é por isto que os festivais de cinema en Corea son extremadamente gozosos, porque se ten un case total acceso a cada unha das actividades enmarcadas no evento que dada a magnitude do BIFF, non son poucas. Cada noite das nove que dura o festival leváronse a cabo festas simultáneas de produtoras, estudos e sponsors. Esas festas foron, na práctica, accesibles a todos os convidados pertencentes á industria como para a prensa; festas nas que se tiña a posibilidade de interactuar dunha maneira moi casual e relaxada cos demais convidados. Así Kim Ki-duk, un dos máis fieis asistentes a estes eventos, Park Chan-wook, Kim Ji-woon ou os actores Yoo Ji-tae, Song Kang-ho ou os membros dos diferentes xurados foron, despois da primeira sorpresa, caras familiares durante o festival. Así tamén, algún tivo a fortuna de sentar á beira de Quentin Tarantino (que asistiu ao festival como un espectador máis) durante algunhas das proxeccións, ou de Bong Joon-ho, quen quedou á Guest Visit posterior como un máis da audiencia. Outra razón que fai do BIFF un festival excepcional: en todo momento cinema e cinefilia están xuntos.
Guest Visit de 'Our Sunhi', último filme de Hong Sang-soo
Ao tempo, hai incontables oportunidades para que o que así o queira poida ver en persoa os innumerables convidados o festival: eventos gratuítos principalmente nas praias da cidade chamados Open Talk; as festas, que cada ano toman lugar nos mesmos hoteis, chaman a atención de curiosos e fans que esperan na entrada. E as Guest Visit, que permiten non só ver a película cos involucrados senón facerlles preguntas despois das proxeccións.
E deste ritmo e da nosa sorte depende, en gran parte, como vivenciaremos o festival. Só basta comparar as experiencias posteriores con outros colegas para contrastar a percepción que tivo un do festival e do azar que finalmente determina ás que podemos asistir.
O outro elemento curioso despois dun festival é que as películas deixan de contar como unidades e comezan a ser a parte dun todo que define o adxectivo co que cualificaremos ao festival. Se en xeral as películas foron de calidade, de novo, a percepción cambia. Pero se, pola contra, a masa de filmes foi regular, tendemos a esquecer as películas que si nos impresionaron (que sempre hai, polo menos, un par). Pero, como dixemos antes, as películas que finalmente vemos dependen en gran parte do azar e é moi doado sentir que somos guiados por algo máis que toma as decisións por nós. Desde que películas ver até a que festas asistir.
Logo de que o corpo se recuperase de 10 longos días de pouco durmir e mala alimentación (entre película e película hai o tempo xusto para comprar un bocadillo e desprazarnos ás outras salas que non sempre están preto entre si) comeza o verdadeiro traballo. O primeiro a facer é agrupar as decenas de tarxetas que recollemos durante eses días (fundamental en Corea ter tarxeta de negocios e anotar algún tipo de nemotecnia que nos axude a lembrar despois a quen pertence cada unha), enviar mails e manter o contacto. Unha vez feito isto, repasar as películas que vimos, organizar unha primeira panorámica e tratar de ver os filmes que nos perdemos (por exemplo, o Korean Filme Council -KOFIC- ten un servizo de online ao que se pode pedir acceso e ver algunhas das películas coreanas que participaron en festivais ou escribir mail aos directores e pedirlles unha copia ou acceso a screenings online). E desa maneira e unha vez vendo o fundamental do festival (por exemplo, as películas premiadas) podemos empezar a bosquexar a crónica final.
Os festivais de cinema baséanse, principalmente, en presentar as últimas producións cinematográficas, razón pola que son extremadamente útiles á hora de diagnosticar a saúde dunha industria e sobre todo as perspectivas e aspiracións dunha determinada cinematografía. Esta vez, por ser o BIFF o evento que pecha o ano de festivais de cinema en Corea e despois de ter a posibilidade de asistir aos máis relevantes da península, o certame ofrece a oportunidade de crearse unha persoal perspectiva sobre o cinema que se fixo neste territorio en 2013.
__________
