FIC VÍA XIV. OS TRAZOS DO CINE NOS SEUS PERCORRIDOS

16 de decembro, de Álvaro Gago (2019)

O FIC Vía XIV de Verín, nomeado en homenaxe a esta calzada romana que percorre o Val do Támega, presenta na súa nova edición unha visión variada de diversos camiños que se cruzan entre eles, debuxando unha programación que aposta sempre polo formato curto e que vai dende o experimental ao cine de entretemento. 

A primeira sección, A Raia, é unha liña. Unha liña que non separa exactamente nada, senón que traza un percorrido con moitas curvas e afluentes que se afasta, divídese e retórcese para retornar sempre cara a propia terra dende unha ollada social. Esta raia debuxa unha colectividade que se relaciona de maneira complexa, por medio de convencións e certos comportamentos rituais que, coma ocorre en Sansa ou en Encarnados, son o xerme do tecido humano e da construción dunha identidade coma sociedade. Para ben ou para mal, todo o mundo é parte deste tecido e, ás veces, prodúcese inevitablemente un desexo xeneralizado de dinamitalo, dende un cinema moito máis convencional coma ocorre con Marusía, pero tamén dende o vídeo-arte a través dos códigos do humor da web e de YouTube en Intro dragon ball. Homomaquia entronca con este afán de rachar co tecido da tradición sen explosións literais, cunha animación hábil e dinámica que consegue aproveitar e conseguir o mellor a nivel técnico dos recursos gráficos tradicionais. The Marvelous Misadventures of the Stone Lady é unha peza amable de ver, que fala de irreverencia cun gran despregue de medios na animación das súas estatuas protagonistas. Nesta sección retrátanse por outra banda unha serie de situacións escuras e extremas dende guións relacionados coa violencia coma ocorre coa historia de Lucía en 16 de decembro ou da protagonista de O que precede á caída é branco, pero tamén dende olladas máis relacionadas co humor negro, a través das personaxes caricaturescas da Sagrada Família, peza que compón un retrato colectivo que funciona coma un conto.

O recordo, a partida e a nostalxia por unha especie de fogar emocional ante o desarraigo, están presentes en moitas das curtas de formas distintas. Farruca, que se constrúe cos recursos do fashion film, trata a figura dunha muller galega a través da lembranza, creando unha sinxela pero fermosa posta en escena con simboloxía propia. Santa Baia de Montes e Letters from childhood son ao cabo dúas cartas de amor en “voz en off” dedicadas de novo a dúas figuras femininas: a terra da directora no primeiro caso, e a Sarah, un amor adolescente, no segundo. Facendo uso dunha fermosa fotografía, ​A barriga de Mariana​ trata o desarraigo dende a indefensión ante o presente e o futuro. En Cães que ladram aos pássaros este desarraigo vén dado pola perda do fogar físico, da casa, pero tamén polos cambios da cidade coñecida, que se transforma de maneira lenta e constante, impulsada pola masificación turística, onde os habitantes se ven desprazados polos visitantes, producindo unha atmosfera de incerteza e sopor que a directora aborda de maneira sutil e con certa frescura. A tamén portuguesa Past Perfect é un exercicio de capas, que construído nun ton melancólico pero con humor, vai desvelando e soterrando imaxes coma ocorre coa propia memoria e co recordo. O recordo sedimenta o presente imperfecto, e xogando coas reminiscencias todo suxire unha pegada que abafa, que orada e que pesa sobre as cousas en forma dun pasado idealizado que se transforma perigosamente nun refuxio e nunha escusa.

Cães que ladram aos pássaros, de Leonor Teles (2019)

Despois de moitas voltas é evidente que neste percorrido as mulleres son as protagonistas, e dá a sensación de que sobre a súa resistencia ante o esgotamento se sustenta a vida diaria. A figura da muller – que está presente de forma constante en toda a programación -, sobrevive por aguante. Dentro da sección Nova, ​Pompon Girl​, ​Suc de sindria​, ​Brottas​ ou She runs​ son curtas que poñen isto de manifesto. Mentres que ​Pompon Girl ​ou ​Suc de sindria​ recorren a unha comedia sinxela pero intelixente para evidenciar problemáticas relacionadas coa misoxinia e a violencia machista nun sentido amplo, ​Brottas ​e ​She runs sérvense do ámbito deportivo para falar da obrigada renuncia social e física imposta á muller dende nena pola auto-limitación e os estereotipos, pero tamén da imposibilidade de decidir a propia renuncia. 

A pesar de que en Nova caben propostas moi diferentes, é sinxelo discernir un discurso común en torno ao sexo, o amor e a insatisfacción con gran presencia de películas francesas máis ou menos acertadas entre as que se encontran Amies, La Belle Affaire, La Grande Vacance e Le jeune Fille et ses tocs, cuxas protagonistas atópanse inmersas nunha viaxe frustrante en torno á súa propia sexualidade. A temática do amor dende un punto de vista máis romántico ou estilizado cobra forma de paxaro en The distance between us and the sky e de avoa, contra todo prognóstico, en The Art of Saying Goodbye. Pero o sexo volta nos prexuízos e os estigmas sociais (Después también), no desexo voyeurista e a vinganza (Un été viril) ou na mercantilización do pracer e en consecuencia do ser humano moi coidadosamente tratado en Blue Boy, deixando ver a estrutura dun xogo de poder e posesión que late baixo todos os discursos anteriores. 

Noutra orde de cousas, as curtas animadas Butterboo e Good Intentions falan cada unha á súa maneira de culpabilidades, e Paseo por New York Harbour lémbranos que todo acto cotián é político. 

Na sesión Horizontes vemos como o político, o cotiá, a culpabilidade, a morte e a guerra se xuntan nunha serie de pezas situadas en situacións límites, de conflito pero tamén de reconciliación. Los que no sienten presenta, a través da claridade da impactante testemuña e a voz da protagonista, como a guerra e o horror esnaquizan a identidade e anulan a humanidade, facendo do medo un xogo e da morte un costume. Salam e Dark Chamber comparten esta temática do medo e do horror dende diferentes puntos de vista. No primeiro caso é algo integrado a diario na vida de Salam, que vive con normalidade lonxe do horror da guerra, pero sempre vinculada a ela por aqueles que seguen alí. No segundo caso, o medo prodúcese cando quen non tivo nunca vinculación algunha co horror presénciao de súpeto. A morte que sempre está presente nesta sección adquire un carácter sagrado e amargo na peza La Flaca, que ilustra con certo dramatismo como un baleiro social e emocional provocado pola violencia e a exclusión pode levar a xerar devocións relixiosas e seitas. Por outra parte, La chambre e En nuestra casa tratan procesos de empatía e reconciliación, mientras que Bab Sebta xoga con elementos gráficos para cartografar o intanxible da fronteira, a súa actividade, poñendo en evidencia o teatral e o mecánico dun sistema onde todo son barreiras.

La Flaca, de Thiago Zanato & Adriana Barbosa (2018)

Dentro destes múltiples horizontes atopamos outras miradas e formas de construír a imaxe. Empregando a animación de maneira sintética e bastante abstraida, a peza Flow representa como se move o espazo que hai entre as cousas, o que flúe, materializando o invisible. Tamén se emprega a animación en Inside me, unha peza intimista en torno ao aborto. Cun punto de vista parecido, pero a través dunha formalización moito máis relacionada co experimental, a directora de Hard on crea un mundo estraño e particular onde todo parece artificio para falar sobre a maternidade e a sexualidade de forma ácida e mordaz. A posta en escena é o máis interesante desta proposta, ao igual que en Lo siento mi amor, cuxa fotografía e dirección artística son os seus puntos fortes.

Noutra clave, Places explora a memoria dos lugares nunha especie de collage. A pegada do pasado nos espazos é tamén unha presencia que se intúe en Trapped in the city of a Thousand Mountains, un documental sobre a subcultura do rap en China, que xa en forma está a falar dun choque entre o novo fronte ao decadente dun sistema pechado que cimenta o seu crecemento sobre unha precariedade absoluta, no que a liberdade de expresión é constantemente vulnerada. Leyenda dorada é un exercicio de realismo máxico, que tamén destila certa decadencia e que envolve nun aire kitsch e mitolóxico unha tarde calquera de verán nun pobo español. A naturalidade das situacións e o coidado de todos os detalles remiten a un imaxinario popular tratado con grande enxeño. O fantástico levado a outro terreo vincúlase na peza Monstruo Dios. Esta curta é un exercicio de fantasía que consegue inquietar con moi poucos elementos. Tocando o misticismo e certos recursos do cinema de terror, o resultado ten forma de transo ou de pesadelo.

Algunhas destas miradas diverxentes acadaron diferentes atencións levando a mención (Juck) e o premio do xurado da crítica (Kids). Juck  é un proxecto de moita potencia, tanto visual coma de contido, que aborda a través das súas fortes protagonistas e dende un punto de vista moi reivindicativo a feminidade, a carraxe e a superación dos prexuízos propios. Como o seu propósito ademais de cinematográfico é de repercusión social, a súa formalización oscila entre a vídeo-danza, o documental, o experimental e o spot publicitario que triunfa por convicción. Pola súa banda, Kids forma parte dun proxecto máis amplo, que inclúe o videoxogo e a instalación artística, e que explora os comportamentos colectivos, a alienación e o poder da masa cunha animación tecnicamente brillante e conceptualmente aberta e profunda.

Finalmente, todos estes percorridos xeran un debuxo complexo, composto por liñas que non dividen nada, senón que tecen unha rede ampla e variada de discursos e miradas a través dos múltiples xeitos de facer cine.

Kids, de Michael Frei & Mario von Rickenback (2019)

Non hai artigos relacionados.

Comments are closed.