L’INCONNU DU LAC, de Alain Guiraudie

SEN MEDO Á ESCURIDADE

Reflexións sobre unha das miñas películas favoritas de 2013

Alain non ten medo a rodar de noite. Alain non ten medo a rodar escenas de sexo explícito entre persoas do mesmo xénero. Alain non ten medo a mostrarse como Deus o trouxo ao mundo na súa película. Alain non ten medo a prescindir da música nun thriller. Alain non ten medo a nada.

L’inconnu du lac / O descoñecido do lago tivo a súa premiere mundial na pasada edición do Festival de Cannes, na sección Un Certain Regard (premio á Mellor Dirección). En España, a estrea nacional ocorreu durante a décima edición do Sevilla Festival de Cinema Europeo, onde a película se fixo co máximo galardón do certame, o Xiraldillo de Ouro, e o de Mellor Fotografía. Esta é a cara. A cruz, o cartaz da película foi retirado dalgúns barrios parisienses por mostrar dous homes bicándose e a película excluída (censurada) da programación do Festival Internacional de Cinema de Beirut cando xa se anunciara a súa selección.

Até aquí os apuntamentos factuais. Cando te atopas cunha xoia como L’inconnu du lac, coa súa provocación, a súa frescura, a súa valentía, é imposible falar só de cinema. A última obra de Alain Guiraudie (Aveyron, Francia – 1964) é un canto á liberdade artística, á liberación sexual, á amizade, o amor, a paixón, pero tamén un canto á riqueza do cinema como medio de expresión

Franck, o amante, retoma co inicio do verán as súas visitas a un lago bastante popular entre os afeccionados ao cruising1. Nunha das súas primeiras excursións a este paraíso terreal bañado pola luz e a calor do Sol que converte a auga fresca en “sopa”, o noso protagonista coñece a Henri. Henri é un home de mediana idade, regordiño, introvertido, recentemente separado da súa parella, heterosexual, pero curioso. Fanse amigos desde o primeiro instante, confidentes. Michel é o “descoñecido”, un home de torso esculpido, excelente nadador, “ben parido” como di un dos personaxes. Franck namórase perdidamente del. Pero Michel non é trigo limpo, ten un lado escuro.

Este tres personaxes, e moitos outros, todos homes, coinciden nun mesmo espazo. O lago. Un edén no que oficialmente non está permito pasearse espido, pero no que todo o mundo o fai. Un agocho para aqueles que buscan discreción para coñecerse, saudarse e retozar entre os arbustos ou simplemente torrarse ao sol con todo ao aire (así vemos ao director nun par de cameos). Ás veces os amantes acaban abrazados, outras tantas foden, dánse a man e marchan.

Guiraudie válese de planos xerais, cunha coidada fotografía, para describir este escenario. A película arrinca nun aparcadoiro poboado polos coches dos visitantes, imaxe que máis tarde se volverá recorrente para describir elipses incribles, ou anticipar situacións. Está o Peugeot vermello, entón está Michel. Está o Renault 25, entón está Franck. Non está un dos dous, toca esperar á entrada en plano do personaxe. Non hai coches, algo sucedeu. Brillante. As imaxes, sempre bañadas pola luz natural, son na súa maioría estáticas, desprovistas de artificios, contemplativas. Alain non ten medo á escuridade. Atardeceres e anoiteceres sucédense e pon tamén de manifesto o paso do tempo. Por momentos os personaxes móvense entre as sombras co luar acariñando os seus ombreiros.

Pero tamén nos permite Alain observar de preto as caricias, a textura da pel, os bicos, as felacións, o sexo. Faio sen temor, sen ocultarnos nada. Pode resultar chocante ao principio, pero de súpeto todo parece normal, cotián. É aí cando o espectador xa pertence á película e os personaxes cruzan con el a ollada, receosos porque invadiu o seu espazo.

O son, case sempre diexético ou xustificado pola contorna, cumpre a dobre función de xerar en si mesmo a tensión propia dun thriller dotando de realismo as escenas. É un thriller sen música, non fai falta aquí. Fóra a música.

Tamén hai un momento en L’inconnu du lac para describir a amizade. Da boca de Henri saen frases como “cada día espero o momento de volverte a ver, cando sucede o meu corazón acelérase, con todo non sinto a necesidade de deitarme cotigo”. Este é un personaxe deprimido, que apartado dos demais pasa as súas vacacións contemplando a auga. Non fai cruising, pero busca a compañía dos outros homes que veñen ao lago. É un catalizador para a ruptura co estereotipo.

O único artificial na película é, aínda que non sempre, a violencia física. Non se percibe a súa artificialidade cando a contemplamos en plano secuencia de lonxe, ás escuras. Tampouco cando a intuímos entre as herbas, nun xogo de ilusións que racha ao achegarnos. Non. Maniféstase en pequenos detalles, na cor do sangue, nos xemidos de dor, na falsa morte, coma se unha película de Serie B se tratase. Así, unha trama que atoparía a súa semente inmortal na manida mozo coñece a moza (ou mozo) convértese en película de xénero.

Mostrando ou sen mostrar, con imaxes explícitas ou sen elas. O fallo sobre a calidade de L’inconnu du lac vai alén da frase recorrente “é unha película redonda”. Porque non o é. É poliédrica, ten moitas lecturas, moitas capas, toca todos os temas que ten que tocar e faino con clase e con limpeza.

Alain non ten medo a nada.

__________

1 Da miña querida Wikipedia: ‘Cruising: termo inglés que define a actividade de buscar sexo en lugares públicos, como parques, praias ou descampados, principalmente referido aos varóns homosexuais’.

Comments are closed.