CANNES 2018 EP. 10: O QUIXOTE, PROCESIÓNS, FLAMENCO, FALLAS E OLÉ
Pecha mañá esta edición do festival de Cannes The Man Who Killed Don Quixote (Terry Gilliam, 2018), filme que os medios puidemos ver xa hoxe e que supuña todo un evento cinéfilo por ver completada a obra que lle levou 25 anos realizar ao seu director. Hai cousa dunha década xa o intentara nunha rodaxe fallida con Jean Rochefort encarnando o famoso fidalgo e tamén estivera vencellado ao proxecto John Hurt. Hai para os dous unha homenaxe nos créditos. Daquela era Johnny Depp o Sancho de Gilliam, agora interpretado por Adam Driver.
Hai que dicir que The Man Who Killed Don Quixote non é tanto unha adaptación da novela de Miguel de Cervantes como a ficcionalización desa filmación que non chegou a bo porto. Driver dá vida a un antigo realizador prodixio que hai unha década filmou en España unha adaptación do Quixote e que, agora dedicado a facer anuncios, volve ao noso país por casualidade e, vendo que se atopa moi preto da vila onde fixo esa primera e ambiciosa película de estudante, decide visitala e reencontrarse co seu pasado.
O primeiro treito do filme marca un ton entre cómico e melancólico no que se alterna a filmación do pasado coa visita no presente, confluíndo moi ben os dous mundos. Síntese como unha película persoal, na que Gilliam reflexiona sobre a prostitución na arte e sobre as ficcións coma o refuxio dese necio que, moi no fondo, aínda se atreve a soñar, que é o personaxe de Adam Driver. Cómpre dicir aquí que as escenas que se mostran da ficción dentro da ficción (en branco e negro) emulan esa filmación orixinal de Gilliam, ante a imposibilidade de incluír as orixinais por unha cuestión de dereitos.
Este primeiro acto fai intuír que o filme se vai desenvolver por estimulantes terreos metanarrativos, pero nada máis lonxe da realidade. Dende o momento en que o actor que encarna ao Quixote, créndose o personaxe de ficción, toma a Driver por escudeiro, a fita acaba por ser unha adaptación simplista da obra de Cervantes, reproducindo algunha das súas pasaxes máis célebres. Non axuda nada que, na volta ao presente que supón o terceiro acto, Gilliam decida colocar os seus personaxes nunha rocambolesca festa nun castelo na que mestura as fallas coa Semana Santa e o flamenco. Os clichés matan a película e convírtena nun carnaval no que, por un lado, non se adapta ben O Quixote, mais tampouco se desenvolve o personaxe atormendado de Driver (o mellor do filme) como nos tería gustado. Unha tremenda decepción.
Porno lúdico e pornomiseria
Un couteau dans le couer (Yann Gonzalez, 2018) vese con agrado e fará as delicias das fans do giallo, pois iso é ao cabo, unha homenaxe a Dario Argento e compañía. Vanessa Paradis interpreta a unha directora de cinema porno nos anos setenta que realiza unhas producións homoeróticas que parecen chamar a atención do típico asasino con puñal. Un a un, vai matando os actores que aparecen nos filmes porno que ve, se é que ela non o dá desenmascarado antes. Trátase dun entretemento moi coidado esteticamente, que copia as claves do xénero en cuestión, mais que fica baleiro de contido.
Polo menos trátase dun porno sincero e lúdico, inofensivo. O bochorno que tivemos que pasar onte con Capernaum (Nadim Labaki, 2018) é indescritible. A directora libanesa conta a historia de dous nenos que viven na rúa, cunha estrutura narrativa tirando de flashbacks, na que se comeza nun xuízo e se van dilucidando os feitos do pasado. Non só é a súa unha mirada cosificadora dos rapaces e absolutamente sensacionalista, é que a súa manipulación emotiva non coñece límites. Ás veces usamos con cachondeo a expresión “con violíns de fondo” para referirnos a estas obras lacrimóxenas, só que normalmente non os hai. Aquí si! O filme remata cunha apoteose de sentimentalismo barato na que se suceden escenas que son verdadeira pornomiseria, mentres a música che perfora os oídos. Lamentable.
Fronte a esta peli fascistoide, Sergei Dvortsevoy volve facer gala da contención característica dos irmáns Dardenne en Ayka (2018), un filme que se inscribe perfectamente nese modelo, cunha muller kazaxa que vive en Moscú de xeito ilegal e que intenta sobrevivir mentres se debate sobre se gardar o fillo que acaba de ter, froito dunha violación, ou non. A graza da fita está no acompañamento que se fai da actriz, Samal Yeslyamanova, nunha interpretación destacable. Ela é o filme.
As historias de mulleres coartadas pola sociedade foron unha constante no festival, onde se puideron ver fitas correctas que teñen case máis interese pola visibilización dos seus temas que pola aposta cinematográfica que fan. É o caso das planas Carmen y Lola (Arantxa Echevarría, 2018) e Sir (Rohena Gera, 2018), a primeira sobre o lesbianismo no eido da comunidade xitana, a segunda centrada nos imposibles matrimonios entre castas na India.
Mañá xa se pecha o festival, nunha xornada na que nos aventuraremos a facer algunha aposta sobre os premios, e na que falaremos do último filme a competición, The Wild Pear Tree (Núria Bilge Ceylan 2018), que poderemos ver nunhas horas.