LAS PALMAS 2017: REFERENTES CINEMATOGRÁFICOS OU IMITACIÓNS QUE FACER

A decimosétima edición do Festival Internacional de Cine de Las Palmas de Gran Canaria vén a afianzar, un ano máis, a vitalidade dunha cita que reune ao mellor cinema nesta illa atlántica. Entre os directores escollidos aparecen nomes coma Alex Ross Perry, dentro da Sección Oficial, ou David Sainz, dentro do Cinema Canario. Pero, como comentaban nun intre antes dunha proxección, pouco importa quen está seleccionado cando teñen que compartir festival cun xenio coma Aki Kaurismäki. Destacaba tamén a sección Monopol Music Festival, que con filmes coma One more time with feeling (Andrew Dominik, 2016) ou Gimme Danger (Jim Jarmusch, 2016) amosa que o documental musical está a ser un dos mellores xéneros cinematográficos actuais, tal e como diagnosticamos no noso pasado número 32. Porén, se algo destacou na selección de filmes que puidemos ver, foron as continuas referencias, ocultas ou visibles, a outros cineastas, chegando a ser algúns copias literais de outros traballos.

Referentes cinematográficos ou imitacións?

Gorge Coeur Ventre (Maud Alpi, 2016)

Gorge Coeur Ventre (Maud Alpi, 2016)

Unha habitación dunha nave industrial baleira con varios palés apilados contra un lateral. Dous homes observan o corpo dunha vaca que, pendurada polas patas do teito, arde despois de que eles mesmos lle prenderan lume. Esta imaxe case bíblica é unha das moitas fermosas composicións que ten Gorge Coeur Ventre (Maud Alpi, 2016) un irregular filme que se perde ao buscarse estraños camiños. A sinopse advírtenos de que o filme narra a visión de Bobo, un can cuxo dono traballa nun matadeiro. Todos os días son moitos os animais sen nome, non coma Bobo, os que marchan cara a outra beira do río en mans duns barqueiros que distan moito de ser Caronte. A premisa, atractiva, quizais tería resultado nun fermoso documental, mais baixo os corsés dunha ficción perde todo. Quince minutos bastan para que a mente se distraia e comece a aburrirse de ver, unha e outra vez, as mesmas imaxes, aínda que non os mesmos animais, camiñando cara a morte.

Tamén Fogueo (David Sainz, 2017) podería entrar dentro do saco de Gorge Coeur Ventre, mais hai unha distancia abismal entre as dúas: ao contrario que a primeira, Fogueo non ten unha pretenciosidade oculta. É sincera e sinxela. É un filme que busca parodiar os clixés do cinema de acción e os dos primeirizos no cinema. David Sainz, autor de webseries coma Malviviendo (2008-2014), coñece á perfección a linguaxe a as claves para achegarse ao seu público; por iso, aínda que caia na trampa de convertirse nunha parodia dunha parodia, a película segue a conectar co espectador. A irregularidade do filme e algún que outro erro, propios dunha primeira película, esquécense cando a adicatoria do final do filme vai dirixida a arengar a aqueles cobardes intentos de cineastas, entre os que eu me debería engadir.

De lanzarse á aventura en busca de novos proxectos, ou buscando rematar os xa comezados, é o tema de Hermia y Helena (Matías Piñeiro, 2016). Centrado na personaxe de Camila, unha rapaza que recolle a testemuña dunha amiga nunha beca de estudos en Nova York para rematar unha tradución de Midsummer Night’s Dream de Shakespeare. A partires de aí, Piñeiro vai descubrindo pouco a pouco o círculo de xente que vai rodeando a Camila. Cada vez saímos un paso máis cara fóra e descubrimos un novo círculo: o seu mozo actual, un lío pasaxeiro, un amor esquecido… E aquí é onde a película se complica. Non porque a historia sexa confusa ou opaca, senón porque o director opta por facer continuos flashbacks a un, dous e tres meses atrás, conseguindo que a historia pareza máis inabarcable do que é. Porén, Piñeiro emprega o propio texto que Camila traduce para introducir no filme, dunha forma estéticamente impecable, pequenos fragmentos literarias e literarios da obra de Shakespeare. Algo que non fai máis que enriquecer un filme que lembra, irremediablemente, a Frances Ha (Noam Baumbach, 2012) ou aos traballos de Woody Allen.

Tamén ao autor de Annie Hall (1977), aínda que con moitísimo menos acerto, intenta imitar Alex Ross Perry en Golden Exits (2017); unha imitación que roza o ridículo cando a personaxe de Chloë Sevigny sae á rúa vestida de forma case milimetricamente idéntica á forma na que Diane Keaton viste no filme de Allen. Mais, deixemos isto atrás. Golden Exits céntrase na crise de parella que viven dous matrimonios cando unha fermosa estranxeira, interpretada por Emily Browning, entra nas súas vidas. Si, de novo volve a referencia Woody Allen, verdade? Insisto, deixemola atrás. O filme vaise desenvolvendo en secuencias nas que as personaxes ignoran os escarceos, as miradas, as medio mentiras dos outros, mentres que o espectador asiste ao derrube ou á reconstrución da institución matrimonial, que non da familia, posto que ningún dos dous matrimonios ten fillos. Tan só é salvable desta mala adaptación do grande Woody Allen a historia de amor entre Buddy e Jess, un retrato realista da confianza no outro mais tamén da sospeita; historia que finaliza nun sofá cun intercambio de dúas sinxelas frases ao máis puro e sinxelo estilo The Apartment (Billy Wilder, 1962). Se tan só esta historia fose a verdadeira trama principal…

Golden Exits (2017)

Golden Exits (Alex Ross Perry, 2017)

Premio ex aequo ao mellor director en Cannes, Personal Shopper (Olivier Assayas, 2016) é un drama de misterio arredor dunha Kristen Stewart hastiada do seu traballo como asistente dunha famosa modelo que, ademais, é medium. A sinxeleza do filme en canto a tramas e á complexidade da mesma, permite que aceptemos estas visitas sobrenaturais que Maureen, personaxe de Kristen Stewart, vive sen caer na risa fácil ou no ridículo; ao contrario, a tensión crece ao longo do filme paseniño ata dispararse nun crescendo que acelera nos últimos minutos. Aínda co peso da saga Twilight (2008-2012) enriba, Stewart logra zafarse pouco a pouco dos estereotipos e afastarse dos papeis orientados a ese público de blockbuster de flocos de millo. Neste filme, a actriz borda o papel dunha muller nova, entre a lucidez e a loucura, incapaz de deixar atrás o pasado e a lembranza do seu irmán xemelgo morto. Assayas xoga de forma maxistral coa personaxe de Maureen, permitíndose o luxo de manter gran parte da película sen diálogo, tan só as mensaxes que Maureen recibe no seu teléfono. Aínda así, a tensión non decae logrando chegar ao clímax e estourando nunha secuencia memorable na que a posta en escena é mínima: Maureen, o seu piso e un móbil.

Coma manda a tradición, o mellor queda para o final. Ese é o lugar de Harmonium (Kôji Fujuda, 2016), un drama xaponés que consegue condensar un estilo impecable, cuns grandes actores e cunha grande historia. Todo sen que ningunha das partes reste a outra nin destaque do conxunto. Harmonium é a historia dun misterioso home, Mr. Yasaka, que aparece no fogar do matrimonio de Akié e Toshio. Ao máis puro estilo Funny Games (Michael Haneke, 1997), Yasaka entra no fogar pero non sae. A súa educación en todo momento frea o interese de Akié por coñecer a súa historia pasada, historia que Toshio coñece pero oculta. Con el tiempo convértese no inquilino ideal: ese amigo que viña para quedar uns días e acaba traballando no negocio familiar, axudando á filla a aprender a tocar o harmonium e a axudar nas tarefas do fogar. Mais, no trasfondo, unha sensación desacougante vai medrando exponencialmente ata facese inevitable. É aí onde a historia cambia radicalmente e, nunha elipse de 8 anos na que Mr. Yasaka desaparece, as vidas de Toshio e Akié cambian. “Ás veces alédome de que ocorrese porque desde aquela fomos un matrimonio de verdade”, di Toshio; Akié, desencaixada, non sabe como reaccionar. Un drama cargado de intensidade que consegue non fartar grazas á destreza de Kôji Fujuda, que suministra pouco a pouco as píldoras de información. Ao fin e ao cabo, hai dúas formas de facer filmes: unha na que os espectadores saiban máis que as personaxes, e outra na que as personaxes saiban máis que o espectador. En Harmonium hai un pouco de todo e, cando cremos que sabemos algo, o director amosanos o moi errados que podemos chegar a estar.

Comments are closed.