ONCE UPON A TIME IN… HOLLYWOOD, de Quentin Tarantino

Modernidade sensorial

É complicado facer a touro pasado un texto sobre unha película da que correron ríos de tinta no seu pase en Cannes en maio e máis tarde na súa estrea en territorio nacional. Tres visionados completos e moitísimas lecturas posibles sobre a cinta que me deixan a sensación de non ter conseguido nin rascar a superficie dunha obra tan inabarcable. Pregunto a compañeiros con criterio sobre desde onde abordarían a miña película favorita de 2019 e a que considero desde xa a obra capital de Quentin Tarantino. Aconséllanme que aborde a representación da fraxilidade masculina, o retrato dun cinema decadente, do empoderamento feminino, da fin do verán do amor hippie, a reescritura do feito histórico ou da creación e destrución dos mitos. Tantos e tantos tropos concéntranse en 161 minutos que un non sabe por onde comezar.

O meu cuarto visionado para escribir estas liñas reafirma o inabarcable do discurso que hai dentro de Once upon a time in… Hollywood. Pero ao final dedico decantarme polo básico e o primario: a emoción. A emoción como elemento primario do cinema, algo que reivindicou Tarantino como amante do cinema de xénero e do cinema espectáculo; algo que o cinema moderno despreciaba: o goce emocional da sétima arte e da súa industria. Penso en como eses pequenos momentos me golpearon e me fixeron volver a querer ir a unha sala de cinema e experimentar durante a proxección que o tempo non pase por ti, algo que Tarantino converteu en mantra.

O backlash que trouxo a estrea de Once upon a time in… Hollywood trouxo frases lapidarias e excesivas como: “é un filme menor” e que “non pasa nada”. Opinións respectables, todo é relativo. Pero si: é unha película sen apenas trama argumental e o relato per se practicamente non existe. Tanto podemos ver a un actor de segunda ensaiar o seu papel (en tempo real), como a un cincuentón sen camiseta amañando unha antena nun tellado (en tempo real), dando de comer ao seu canciño (en tempo real), ou conducir sen rumbo polas rúas de Los Ángeles (si, en tempo real). Por se fose pouco, e no colmo do contemplativo, e con evidentes ecos do Shirin de Kiarostami, podemos ver a unha actriz en primeiro plano ver unha proxección do filme que ela mesma protagoniza. Máis? A actriz paseando por Hollywood e parándose a mercar un libro, a mesma bailando nunha festa da Mansión Playboy, dous amigos vendo a televisión durante unha longa secuencia na que celebran a fin da súa amizade tomando unha cervexa. Tarantino manexa eses instantes cunha man mestra.

Os tempos mortos, un dos tropos máis significativos da modernidade cinematográfica, fanse donos dunha narración irregular, fragmentada e libre de todo corsé estrutural que acaba por debuxar unha sorte de realidade balzaquiana en forma de microcosmos industrial no seu ocaso. A frialdade da modernidade cinematográfica como algo intrínseco, “a razón por enriba da emoción”, dogmas modernos imperantes tras os desastres da II Guerra Mundial, desaparecen aquí para dar paso aos sentidos e ao corazón. O sentido e o corazón dos actores televisivos do montón, dos seus dobres de acción e todos os que formaban parte do star system dunha fábrica de soños que se desintegraba por momentos.

Se hai algo que Tarantino, epítome do cineasta posmoderno, sempre puxo no seu cinema foi emocionalidade, unha emocionalidade próxima ao paroxismo ao servizo do xénero baixo e á relectura-homenaxe desde o preexistente. Cunha posta en escea e un guión tremendamente modernos, Tarantino quebra aquí de maneira total e absoluta a súa filmografía cunha cinta repleta de momentos pregnantes que vistos como un todo resultan abrumadores.

É dificil enumerar todos e cada un deses momentos, pero é curiosos bucear en Youtube e atopalos troceados e evidenciar que por si sós non funcionan nin conseguen o efecto emocional que provoca o conxunto de instantes diseminados e a priori superfluos que vemos pasar ante os nosos ollos. Tarantino introdúcenos nun mundo diexético no que é tan importante o longo e intermitente vagabundeo no coche do chofer do protagonista como o violento clímax. Dalgunha forma, todo é prescindible nun relato hollywoodiense, pero neste caso todo fai falla para invocar un fresco onde se nos reflexa un estado-situación, un momento moi concreto da historia recente que culminaría cunha traxedia que aquí é sorteada.



Tarantino magnifica o sensorial e superpono nunha progresión que culmina co asalto dos hippies á casa de Dalton. Nunca existiu un Tarantino máis luminoso, emocionante e libre. Se ben as súas dúas últimas obras, Django Unchained e The Hateful Eight, deixaban a sensación de que a duración se dilataba por motivos aparentemente narcisista-onanistas, aquí o filme esixe, se cabe, máis dilatación. Quero ver a Cliff Booth conducir máis, quero ver en tempo real a Margot Robbie/Sharon Tate verse en The Wrecking Crew, quero ver a proxección do Drive-in que hai xunto á caravana de Brad Pitt, quero ver a rodaxe completa do novo piloto de Rick Dalton, e as súas aventuras en Europa, e como acabou o de Bruce Lee. Son tres horas que se antollan curtas para o bombardeo de secuencias, lugares e situacións que merecen por si mesmas a súa propia historia. Pero o resultante da unión dos fragmentos desordeados forman unha obra catedralicia e eterna, un chanzo máis na carreira dun mestre que xa non só homenaxea-copia-cita, senón que acabou por instrumentalizar a imaxe como medio para impartir xustiza poética (algo que corrixe e aumenta respecto a Inglorious Basterds).

Nada sobra e nada falta en Once Upon a Time in… Hollywood. Ou pode que si que falte algo: saber como encher a sensación de baleiro que queda despois de ter vivido case tres horas nun espazo máxico onde o acendido das luces de neón funcionan como un resorte emocional dionisíaco e onde se recitan os mediocres textos dunha serie televisiva como se estivesen escritos por Shakespeare. E o que me fai falta a min é que cada vez que a vexo é pasar tres horas máis no asento de copiloto de Cliff Booth deambulando sen rumbo por un Hollywood moribundo, pero aínda vivo con Los Bravos a todo volume.



Comments are closed.