FREE RADICALS: RESEÑA CORRESPONDENCIA(S)

Queridos Víctor e Eloy:

Primeiro de todo, presento as miñas escusas. Envío con moita demora –encargada hai meses- esta recensión da edición en DVD das Correspondencia(s). Como xa sabedes, foi editada no ultimo outono por Intermedio, o selo videográfico barcelonés de culto, unha empresa cultural de (merecido) prestixio, consecuencia da laboriosidade na selección do seu catálogo, na confección da edición mesma, do mimo e coidado establecidos en todo o proceso. E un proceso é exactamente o que recolle, unha proposta creativa artellada a varias bandas e focalizada en torno a unha idea xerminal, o fascinante intercambio de cartas filmadas entre diversos cineastas con resultados inevitablemente desiguais.

No ano 2005, auspiciada polo CCCB -logo outros centros culturais de vangarda, La Casa Encendida e Centro Tlatelolco de Ciudad de México habían de incorporarse-, aparece a exposición Todas las cartas. Correspondencias fílmicas, curiosamente iniciada co intercambio fílmico epistolar que hoxe cualificamos de matriz, o acontecido entre Víctor Erice e Abbas Kiarostami, a única das seis parellas de autores aquí ausente. A sala de cine é substituída polo centro de arte, lugar museístico ou espazo expositivo, mentres progresivamente se produce a implicación de cinco parellas máis de directores. Con diferentes graos de coñecemento e a través de preferencias manifestadas polos creadores autóctonos, xorden os dúos formados por José Luis Guerín-Jonas Mekas, Albert Serra-Lisandro Alonso, Isaki Lacuesta-Naomi Kawase, Jaime Rosales-Wang Bing e Fernando Eimbcke-So Yong Kim.

A presenza de francotiradores creadores nas marxes ou tenues franxas da (tentativa de) independencia, facilita o intercambio de perspectivas, impresións, paixóns, decisións formais, puramente imaxes. As lindes da (auto)representación, a interdependencia das pezas de cada correspondencia, a ‘golosa’ coexistencia de interlocutores (desde o director co que se mantén a relación epistolar ata o propio espectador) amosan a riqueza e particularidades deste reto.

En palabras de Jordi Balló, asistimos a “intercambios íntimos, non privados”. A excelencia acadada polo dúo José Luis Guerín-Jonas Mekas adquire corpo e significación nos aspectos máis reflexivos, ensaísticos, metalingüísticos. Tratado de estilo, idiosincrasia, procura de afinidades, retazos propulsados da propia experiencia, as cartas entre estes dous cineastas transfórmanse en expresión dunha paixón e reflexo de vida, todo a un tempo, o espírito transmutado da epístola amorosa medieval (literaria) convertido en diario, filme-ensaio, ‘collage’ brillante, estilización do seleccionado e do descarte, nove epístolas polas que transitan Thoreau, a malograda Nika Bohinc, Ken Jacobs, Fred Astaire e os seus propios filmes, a captura necesaria de fragmentos de vida á que apela o propio Mekas.

O discreto traballo de Jaime Rosales ten unha axustada, pertinente réplica polo gran Wang Bing, expresión da carencia de superficialidade, exemplo da alternancia de pezas autónomas, alcanzando a auscultación das ruínas nun pobo de Yuman (China), Happy Valley. O diario e o apunte autobiográfico, unha expresión da intimidade entre dous e ante un público anónimo, imbrican a (un máis inspirado) Lacuesta e Kawase.

A veta humorística de Serra dá lugar a un ensaio de orquestra de proporcións titánicas (preto de dúas horas e media), o regreso a unha rodaxe hipotética que xa existira (Honor de cavalleria). Planos fixos, repeticións e regresos aos mesmos escenarios, diálogos pletóricos, relatando a rodaxe do filme inexistente dan paso a un Lisandro Alonso revisitador do seu cine de observación e misterio. Eimbcke e So Yong Kim pola súa parte ofrecen as pezas (poéticas) mellor cohesionadas.

Un libro/catálogo bilingüe (castelán/inglés) de máis de 400 páxinas acompaña esta edición. Con textos introdutorios de Ramoneda, Balló e Bergala, a escritura de Iván Pintor, Nicole Brénez, Anna Petrus, Olivier Père, Joana Hurtado e Sergio Raúl Arroyo plasma un suxestivo percorrido polos avatares das Correspondencia(s).

Nos epistolarios importa o comezo, quen, como, un ton, unha actitude, unha tentativa de código, de apertura, un aceno sensitivo. Agardo que a nosa correspondencia, neste período onde a comunicación a distancia flúe con distintos graos de satisfacción, teña a súa extensión no tempo, conmovedora e necesariamente auténtica. O estilo directo semella que suple ás veces as carencias, as fallas da erudición e do verdadeiro coñecemento, ao igual que o academicismo encobre desamparos, capas de superficialidade. Dáme a impresión de que os numerosos shocks dos últimos tempos non producen máis que febleza, quizais por iso non convén prolongar máis esta acción. Porque, como lembra Bergala, “toda carta está motivada por unha carencia que pretende suplir”.

Agradezo a vosa paciencia e atención.

Unha forte aperta

José Manuel Sande

_____

Cofre Correspondencia(s)

5 DVD e libro

Dispoñible por 50 euros en Intermedio

Queridos Víctor y Eloy:

Primero de todo, presento mis excusas. Envío con mucha demora -encargada hace meses- esta reseña de la edición en DVD de las Correspondencia(s). Como ya sabéis, fue editada en el ultimo otoño por Intermedio, el sello videográfico barcelonés de culto, una empresa cultural de (merecido) prestigio, consecuencia de la laboriosidad en la selección de su catálogo, en la confección de la edición misma, del mimo y cuidado establecidos en todo el proceso. Y un proceso es exactamente lo que recoge, una propuesta creativa ejecutada a varias bandas y focalizada en torno a una idea germinal, el fascinante intercambio de cartas filmadas entre diversos cineastas con resultados inevitablemente desiguales.

En el año 2005, auspiciada por el CCCB -luego otros centros culturales de vanguardia, La Casa Encendida y Centro Tlatelolco de Ciudad de México se incorporarían-, aparece la exposición Todas las cartas. Correspondencias fílmicas, curiosamente iniciada con el intercambio fílmico epistolar que hoy calificamos de matriz, el acontecido entre Víctor Erice y Abbas Kiarostami, la única de las seis parejas de autores aquí ausente. La sala de cine es sustituida por el centro de arte, lugar museístico o espacio expositivo, mientras progresivamente se produce la implicación de cinco parejas más de directores. Con diferentes grados de conocimiento y a través de preferencias manifestadas por los creadores autóctonos, surgen los dúos formados por José Luis Guerín-Jonas Mekas, Albert Serra-Lisandro Alonso, Isaki Lacuesta-Naomi Kawase, Jaime Rosales-Wang Bing y Fernando Eimbcke-So Yong Kim.

La presencia de francotiradores creadores en los márgenes o tenues franjas de la (tentativa de) independencia, facilita el intercambio de perspectivas, impresiones, pasiones, decisiones formales, puramente imágenes. Las lindes de la (auto)representación, la interdependencia de las piezas de cada correspondencia, la golosa coexistencia de interlocutores (desde el director con el que se mantiene la relación epistolar hasta el propio espectador) muestran la riqueza y particularidades de este reto.

En palabras de Jordi Balló, asistimos a “intercambios íntimos, no personales”. La excelencia conseguida por el dúo José Luis Guerín-Jonas Mekas adquiere cuerpo y significación en los aspectos más reflexivos, ensayísticos, metalingüísticos. Tratado de estilo, idiosincrasia, búsqueda de afinidades, retazos propulsados de la propia experiencia, las cartas entre estos dos cineastas se transforman en expresión de una pasión y reflejo de vida, todo a un tiempo, el espíritu transmutado de la epístola amorosa medieval (literaria) convertido en diario, filme-ensayo, collage brillante, estilización de lo seleccionado y del descarte, nueve epístolas por las que transitan Thoreau, la malograda Nika Bohinc, Ken Jacobs, Fred Astaire y sus propios filmes, la captura necesaria de fragmentos de vida a la que apela el propio Mekas.

El discreto trabajo de Jaime Rosales tiene una ajustada, pertinente réplica por el gran Wang Bing, expresión de la carencia de superficialidad, ejemplo de la alternancia de piezas autónomas, alcanzando la auscultación de las ruinas en un pueblo de Yuman (China), Happy Valley. El diario y el apunte autobiográfico, una expresión de la intimidad entre dos y ante un público anónimo, imbrican a (un más inspirado) Lacuesta y Kawase.

La veta humorística de Serra da lugar a un ensayo de orquesta de proporciones titánicas (cerca de dos horas y media), el regreso a un rodaje hipotético que ya había existido (Honor de cavalleria). Planos fijos, repeticiones y regresos a los mismos escenarios, diálogos pletóricos, relatando el rodaje del film inexistente dan paso a un Lisandro Alonso revisitador de su cine de observación y misterio. Eimbcke y So Yong Kim por su parte ofrecen las piezas (poéticas) mejor cohesionadas.

Un libro/catálogo bilingüe (castellano/inglés) de más de 400 páginas acompaña esta edición. Con textos introductorios de Ramoneda, Balló y Bergala, la escritura de Iván Pintor, Nicole Brénez, Anna Petrus, Olivier Père, Joana Hurtado y Sergio Raúl Arroyo plasma un sugestivo recorrido por los avatares de las Correspondencia(s).

En los epistolarios importa el comienzo, quién, cómo, un tono, una actitud, una tentativa de código, de apertura, una seña sensitiva. Espero que nuestra correspondencia, en este período donde la comunicación a distancia fluye con distintos grados de satisfacción, tenga su extensión en el tiempo, conmovedora y necesariamente auténtica. El estilo directo parece que suple a veces las carencias, las faltas de la erudición y del verdadero conocimiento, al igual que el academicismo encubre desamparos, capas de superficialidad. Me da la impresión de que los numerosos shocks de los últimos tiempos no producen más que debilidad, quizás por eso no conviene prolongar más esta acción. Porque, como recuerda Bergala, “toda carta está motivada por una carencia que pretende suplir”.

Agradezco vuestra paciencia y atención.

Un fuerte abrazo

José Manuel Sande

_____

Cofre Correspondencia(s)

5 DVD y libro

Disponible por 50 euros en Intermedio

Comments are closed.