Crónica 20 de novembro
Seis horas de autobús por carreteiras que semellan montañas rusas resultan demasiado para o meu estómago. Nin que Xixón fosen os Cárpatos. Eu, como bo cinéfilo, fun sempre máis de tren. Está a piques de comezar a sesión de Dark Horse, de Todd Solondz, no Teatro Jovellanos, e apuro os minutos para ver na pantalla dun bar como marcha o resultado das eleccións. Co 83% escrutado, o PP leva 187 escanos. Se Mariano quere, o ano que vén virei en AVE.
Por que pagar voluntariamente esa máquina de fabricar náuseas que é o Alsa? Logo de recoller a acreditación, chamo a uns compañeiros. Están a comer nun restaurante preto das oficinas do certame. Marcho para aló. É coñecido de todos que os festivais de cinema remátanse con algunhas horas roubadas ao descanso e uns quilos de máis, comendo mal e rápido. Quiten esa última parte da ecuación en Xixón. A cidade asturiana só ten un perigo gastronómico: gozar tanto dunha copiosa comida, que non se chegue á primeira sesión da tarde, ou se durma nela. Aquí vese moito cinema, e bo, pero tamén queda tempo para tomar unhas sidras cos colegas e degustar todos os menús en dous quilómetros á redonda.
Cando chego ao restaurante onde quedei, e boto un ollo aos pratos, xa comezo a recordar por que me gusta vir aquí. E logo de cinco minutos de conversa con temas como “que tal está esta que vou ver pola tarde?”, invádeme o sentimento FIC Xixón: estou no paraíso. Quero entrar xa en sala!
O menú fílmico da tarde foi contido, á espera de ver mañá algunha das grandes apostas do festival, coma Low Life. Non é que fora ao pase de La guerre est déclarée, de Valérie Donzelli, con poucas ganas, logo de ler os múltiples eloxios que recibira na Semana da Crítica en Cannes, pero verdadeiramente penso que se trata dun dos grandes ‘hypes’ da tempada.
A historia xira en torno a unha parella que ten que superar o cancro do seu primeiro fillo, diagnosticado cando este só conta cunhas semanas de vida. Donzelli protagoniza o filme e asina o guión xunto con Jérémie Erkaïm, a súa exparella na realidade, coa que viviu este drama, que está tratado aquí con ledicia e certa carga irónica cara as pautas clásicas do melodrama.
A autora pon a bailar e cantar os seus personaxes nunha ocasión, mais é esta unha liña que non desenvolve na película. Introduce toques de comedia romántica no inicio, pero todo iso desaparece cando chega a noticia da enfermidade. Realiza montaxes musicais con pop alegre, moi belas, pero sen ningún interese narrativo. En definitiva, foxe de realizar un dramón a partires da subversión do xénero que trata, contrapoñéndoo aos códigos da comedia e o musical, pero non chega nunca a atopar un equilibrio nesta simbiose de referencias.
Hai quen comentaba onte que o estilo lles recorda ao Arnaud Desplechin de Un conte de Noël, por como retrata a institución familiar, tamén nun ambiente pequeno-burgués que non lle resulta alleo a outros cineastas franceses contemporáneos, como Olivier Assayas, que asinou hai poucos anos ese tremendo peliculón que é L’heure d’été. Porén, cando escoito a cargante voz en off omnisciente de La guerre est déclarée, non vexo máis que unha versión malograda de Le fabuleux destin d’Amélie Poulain. E os planos en ralentí coa música ao tope, e esas rapazas de gafas e xerseis tan monos, non fan máis que recordarme o Xavier Dolan máis histriónico e superficial. Todos os personaxes deste filme son moi ‘fashion’, demasiao ‘kitsch’ pal ‘body’. A Donzelli fáltalle distancia e un pouco de mala leche, virtudes que si posúen os primeiros referentes, cos que, ao meu parecer, só comparte vínculos temáticos.
Esta muller sabe dirixir. Diso non cabe dúbida, aínda que só sexa por algunhas escenas tan notables, tanto a nivel narrativo coma visual, como a secuencia a base de elipses que abre o filme: un resumo enérxico e vitalista da relación da parella dende que se coñecen ata que teñen o fillo. Donzelli vale, e vai estar no punto de mira dos cinéfilos cos seus próximos filmes, pero non é este un que, intúo, vaia recordarse moito tempo, pasada a anécdota de que é a seleccionada de Francia para os Oscar.
Máis proveitosa, aínda que non esperaba nada dela, foi Avé, de Konstantin Bojanov. ‘Road movie’ búlgara irregular, que non concreta a súa aposta ata a última media hora, trátase da historia de amor de dous adolescentes que foxen da casa na procura duns perdidos seres queridos, cando en realidade buscan a propia identidade, que definen grazas ao outro.
Angelia Nedialkova dá vida á protagonista, que mente compulsivamente para agochar unha dolorosa realidade. Pola contra, o personaxe de Ovanes Torosian, o rapaz, deféndese dos mesmos fantasmas mediante o silencio, coma se por non mencionalos, foran desaparecer. O traballo actoral da parella é maxistral, ata o punto de que sostén por si só un filme no que se aprecia unha clara e paulatina evolución no grao de intimidade que eses dous descoñecidos chegan a adquirir, unidos polas adversas circunstancias. En concreto, visto que non fala mal inglés, Nedialkova está chamada a se converter na vindeira Anamaria Marinca, se alguén ten a decencia de se fixar nesta impresionante nova intérprete.
E logo dunha pausa alimenticio-electoral, remato o día con Dark Horse, de Todd Solondz. O mecanismo cómico pretende funcionar a partires da verbalización dos elementos que o director quere criticar e satirizar da sociedade norteamericana. Tanto subliña o síndrome de Peter Pan do protagonista, o inusitado consumismo ou o funcionalismo do matrimonio como piar da economía occidental; que termina por resultar obvio e esquemático. Ademais, a repetición continua destas ferramentas non lle vai ben a unha comedia que apenas logrou arrincar media ducia de risos aos mil espectadores da sesión.
En fin, mañá máis, e esperemos que mellor, pois este 20-N co que aterro no FIC Xixón 2011 non foi especialmente memorable. Se cadra influíron as curvas, os mareos e unha cea indixesta.